Saznajte kakve sve uticaje ambrozija ima na čoveka – činjenice koje će vas zapanjiti

Osobe koje imaju alergiju na polene drveća i trave su dobar deo godine, a koji se iz godine u godinu produžava, izložene ovim alergenima. Korovska biljka ambrozija je poznati alergen koji izaziva alergiju kod minimum 10% ljudi. Najnovija istraživanja sprovedena u Evropi pokazuju da četvrtina stanovništva boluje od nekih vrsta alergija, a u 50 do 60% slučajeva svih polenskih alergija uzročnik je upravo polen ambrozije. Kod najosetljivijih osoba 8-20 polenovih zrna u 1m³ vazduha može da izazove jake reakcije, a samo jedna biljka ambrozije produkuje 1-8 milijardi polenovih zrna. Alergične osobe u periodima kada je koncentracija polena ambrozije u vazduhu najveća, imaju izražene simptome koji im remete svakodnevni život i rad.

Uticaj ambrozije na čoveka

Reakcije i simptomi alergije na ambroziju mogu biti raznovrsni, od curenja nosa, svraba kože i peckanja očiju pa do oticanja usana, kapaka i celog lica, astmatičnih napada, a nekada čak i do anafilaktičkog šoka, odnosno od atopijskog dermatitisa, alergijskog rinitisa pa do astme.

Stručnjaci procenjuju da trećina ljudi u Srbiji pati zbog simptoma koje alergije izazivaju, prema statističkim podacima to je oko 2 miliona ljudi!

Kod dece su primećeni poremećaji u ponašanju, smanjena koncentracija, nervoza, nemir, poremećaj u spavanju, dok odrasli imaju povećan nivo stresa, druge probleme, kao što je glavobolja, smanjenu koncentraciju u saobraćaju i otežan rad na poslu.

Imajući u vidu žalosnu činjenicu da je broj alergija iz godine u godinu sve veći i broj ljudi koji su pogođeni alergijama na ambroziju takođe raste. Sa druge strane površina područja koja su zahvaćena ovom korovskom biljkom se i pored napora društva ne smanjuje.

Pored lošeg uticaja na zdravlje ljudi, ambrozija štetno utiče i na poljoprivredu i životnu sredinu, na kvaitet vazduha. Korenska biljka ambrozija je snažne strukture i guši useve, potiskuje mlade biljke, smanjuje prinos i može potpuno da uništi usev. Za svoj razvoj traži velike količine hranjljivih materija i vode te isušuje i osiromašuje zemljište.

Dok se u evropskim zemljama sprovode organizovane akcije koje su vremenom dovele do skoro potpunog istrebljenja ove visoko alergene biljke u zemljama zapadne Evrope, u Srbiji je prošle godine zabeležena veoma visoka koncentracija ambrozije.

Napuštena zemljišta i gradilišta, neobrađena polja, zelene površine pored betona, rečna priobalja i kanali glavni su izvori ambrozije. Veoma važan korak u prevenciji alergijskih bolesti i daljeg toka atopije u vidu alergijskog marša, ali i razvijanja alergija uopšte je upravo isključivanje alergena, a imajući u vidu da je ambrozija veoma jak alergen, rasprostranjen i intenzivan, a da ne postoji sistemsko rešenje, neophodno je preduzimanje inicijativa za uništavanje ovog alergena od strane svih nas.

Šta kaže zakon?

U Srbiji postoji Uredba o merama za suzbijanje i uništavanje korovske biljke ambrozija, Ambrosia artemisiifolia L. (ssp.), koju je Vlada Republike Srbije donela 2006. godine i koja je objavljena u Službenom glasniku broj 69/06. Za sprovođenje ove uredbe nadležno je Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, koje je donelo INSTRUKCIJU o primeni navedene Uredbe. Uredbom je odgovornost za suzbijanje i uništavanje ambrozije faktički stavljena u ruke građana.

Obavezu suzbijanja i uništavanja ambrozije imaju:

1. vlasnici i korisnici površina poljoprivrednog obrađenog i neobrađenog zemljišta (vrtovi i bašte, njive, voćnjaci, vinogradi, livade i dr.), šuma, lovišta, građevinskog zemljišta, izgrađenog i neizgrađenog, zapuštenih površina pored puteva, staza, kao i utrina, parloga, degradiranih pašnjaka, zapuštenih parkova, iskrčenih mesta u šumama i dr.
2. subjekti koji upravljaju vodotokovima i kanalima i površinama uz vodotokove i kanale, površinama uz javne puteve i železničke pruge, parkovima, nacionalnim parkovima, grobljima i drugim zelenim površinama.

Zavod za biocide i medicinsku ekologiju iz Beograda je nadležan za suzbijanje ambrozije sa neuređenih javnih površina na teritoriji grada Beograda. Suzbijanje se obavlja na lokacijama koje su utvrđene monitoringom i po prijavama građana, hemijskim tretmanom.

Kontrolisanje ispunjavanja zakonske obaveze suzbijanja i uništavanja ambrozije je u nadležnosti lokalnih samouprava, koje preko komunalnih inspektora izdaju Obaveštenja vlasnicima i korisnicima površina pod ambrozijom da su u obavezi da uklone ambroziju u roku od 7 dana. Ukoliko vlasnici ne uklone ambroziju dobiće Rešenje fitosanitarnog inspektora, a ako ne postupe ni po tom rešenju, ambroziju će ukloniti ovlašćeno lice, a trošak uklanjanja će snositi vlasnik.

U Zakonu o kvalitetu vazduha (“Sl. Glasnik RS”, br. 36/09 i 10/13) polen je definisan kao prirodni zagađivač.

Kvalitativno i kvantitativno određivanje alergenog polena u vazduhu počelo je tek 4.2.2019. godine!

Nadležni kažu da velika zagađenja u gradovima dovode do otežavajućih okolnosti kod osoba koje su alergične na polen, jer se polen vezuje za čađ, prašinu i ostale aerozagađivače. Jasno je da polen nepovoljno utiče na zdravlje, ne samo osoba sa atopijskim zdravstvenim problemima, već i na hronične bolesnike (kancer, dijabetes, kardiovaskularne bolesti i bolesti pluća), decu, stara lica i trudnice.

I pored postojanja ovih propisa, kao i činjenice da je Skupština Grada Beograda u martu 2019. godine donela Program “Ambrozija kao zdravstveni rizik” – monitoring i suzbijanje ambrozije sa neuređenih javnih površina na teritoriji Beograda, u kalendaru Agencije za zaštitu životne sredine 22. avgust 2019. godine ostaće zabeležen kao dan kada je u vazduhu u Beogradu bila najveća koncentracija polena ambrozije od kada postoje merenja!

Nacionalno Udruženje Alergija i ja je sprovelo Anketu u januaru ove godine o informisanosti građana o ambroziji i njenoj štetnosti, preko grupa na društvenim mrežama. Rezultat ankete je pokazao da:

98% anketiranih ima ili poznaje nekoga sa alergijom na polene, a samo 47% ispitanika zna kako ambrozija izgleda.

Anketa je potvrdila potrebu za akcijom i uključivanjem građana u rešavanje ovog problema. Alarmantna je činjenica da veoma mali broj ljudi uopšte zna da prepozna ambroziju.

Takođe, pokrenuli smo PETICIJU i niz kontinuiranih aktivnosti na webu u akciji #AlarmZaAmbroziju kojim pokušavamo da delujemo na nadležne institucije za pokretanje odgovarajućih i blagovremenih akcija u cilju uništavanja ovog korova.

Pridružite nam se u akciji i potpišite peticiju ovde.

Tekst: Tijana Stupljanin